Kubiś: Napiszmy ustawę na nowo!

– Apeluję, żeby kolejna nieunikniona nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami przerwała udrękę milionów Polek i Polaków z uzyskiwaniem prawa jazdy. Zostawmy z dotychczasowych rozwiązań co konieczne i napiszmy tę ustawę od nowa. Ustawę i rozporządzenia – pisze w liście otwartym Eugeniusz Kubiś, organizator protestów zielonogórskich przeciwko ustawie o kierujących pojazdami z 2012 i 2013 r.

5 stycznia 2016 r. minie piąta rocznica uchwalenia przez parlament ustawy o kierujących pojazdami. Co społeczeństwo zyskało na tej ustawie? Zburzono dotychczasowy, w miarę sprawnie i efektywnie działający system szkolenia, egzaminowania oraz wydawania praw jazdy. W zamian otrzymaliśmy regulację, z którą obywatele i państwo nie mogą dojść do ładu, mimo kilkunastu nowelizacji. 4 stycznia 2016 r. minie kolejny termin wejścia w życie, najistotniejszej, z punktu widzenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, części ustawy. Termin minie, przepisy znowu nie wejdą w życie, pozostanie bałagan i niepewność. Mija pięć lat, rządowa instytucja wydała kilkaset milionów na prace nad Centralną Ewidencją Pojazdów i Kierowców a ustawy nadal nie można wprowadzić w życie, bo CEPIK  jest „ w proszku”. Apeluję, żeby kolejna nieunikniona nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami przerwała udrękę milionów Polek i Polaków z uzyskiwaniem prawa jazdy. Zostawmy z dotychczasowych rozwiązań co konieczne i napiszmy tę ustawę od nowa. Ustawę i Rozporządzenia. Nie może być tak jak dotychczas, że uchwala się ustawę a rozporządzenia wydaje się za 18 m-cy i to z rażącymi błędami. Tak było dotychczas.

Dotknięcie czrodziejskiej różdżki

Miliony Polek i Polaków wyszkolonych przez polskich instruktorów jeździ po drogach Wielkiej Brytanii, Niemiec i innych krajów całego świata, radząc sobie nie gorzej niż miejscowi. Coraz częściej zdarza się, że polscy obywatele, którzy u siebie nie mogli przebrnąć przez egzamin wewnętrzny, rezygnują z kontynuacji szkolenia, bo uzyskują prawo jazdy w Wielkiej Brytanii. Oceniając stan bezpieczeństwa na polskich drogach, trzeba statystykami posługiwać się w sposób pogłębiony i rzetelny. Uważam, że porównując poziom bezpieczeństwa na drogach w Polsce i w przodujących pod tym względem krajach Europy, nie stosuje się do tych wymogów. W Polsce, w odróżnieniu od tych krajów, na drogach dominują kierowcy w drugim, góra trzecim pokoleniu. Jestem głęboko przekonany, że gdyby za dotknięciem czarodziejskiej różdżki przenieść do Polski niemieckie, skandynawskie czy francuskie drogi oraz tamtejsze systemy nadzoru nad ruchem drogowym a Polki i Polaków umieścić w pojazdach, którymi poruszają się po swoich drogach Niemcy, Skandynawowie czy Francuzi, to mielibyśmy równie doskonałe jak oni wskaźniki bezpieczeństwa.

System dla ogółu

Od lat 90tych do teraz, liczba ofiar wypadków drogowych w Polsce radykalnie zmalała – odwrotnie proporcjonalnie do wzrostu liczby uczestników ruchu drogowego. To trzeba zauważyć i uczciwie interpretować. Nowe rozwiązania nie mogą być wprowadzane w interesie szkół jazdy, ośrodków egzaminowania czy innych podmiotów żyjących z kierowców. Muszą służyć ogółowi obywateli uczestniczących w ruchu drogowym. Obecnie mamy system egzaminowania oparty o przedsiębiorstwa, które utrzymują się w blisko 90 proc z egzaminowania, w tym głównie z egzaminów poprawkowych. System z WORD miał przeciwdziałać korupcji. Od kilkunastu lat okazuje się, że wybitnie tej korupcji sprzyja. Nie ma w tym nic dziwnego. Najniższa zdawalność w Europie i korupcja wprost wynikają z sytemu egzaminowania realizowanego przez przedsiębiorstwa nazywane WORD.

Łuki i proste

Jedno z ministerstw intensywnie reklamuje w telewizji komercyjnej rozwój e-administracji w Polsce. Elementem tej e-administracji jest elektroniczny obieg dokumentów w procesie uzyskiwania i wydawania praw jazdy. Kluczowy element tego systemu, tak zwany PKK ( profil kandydata na kierowcę), obywatel musi załatwić udając się osobiście do starostwa właściwego ze względu na miejsce stałego zameldowania. Wiąże się to niekiedy z kilkusetkilometrową podróżą. Tak działa e-administracja w przypadku obywateli zamierzających uzyskać prawo jazdy. Ustawa o kierujących pojazdami podzieliła, bez merytorycznego uzasadnienia, ośrodki szkolenia kierowców na zwykłe i tzw. Super Osk, uprzywilewując te ostatnie. Jedną z różnic  uzasadniającą ten podział jest to, że plac w ośrodku zwykłym ma być wyłączony z ruchu drogowego a w Super Osk dodatkowo ma być opłotowany. Instruktorzy, żeby utrzymać uprawnienia muszą co roku przechodzić kilkudziesięciogodzinne płatne warsztaty, realizując w kółko ten sam program. Prawo do organizowania tych warsztatów mają wyłącznie super osk i WORD-y. Każdy ośrodek szkolenia w Polsce, choćby szkolił wyłącznie na prawo jazdy kat. B, musi obowiązkowo posiadać utwardzony plac manewrowy. Na tych placach kursanci ćwiczą w specyficzny sposób rozumianą jazdę po prostej i po łuku. Element ten jest podstawową częścią sprawdzianu podczas egzaminu państwowego. Służy rzekomo sprawdzeniu czy kursant panuje nad pojazdem. Kilkadziesiąt procent spośród osób ubiegających się o prawo jazdy oblewa egzamin państwowy na tym elemencie, po kilku minutach – płacąc za to pełną stawkę, czyli 140zł.

Niepotrzebne place

Logicznie rozumując sprawdza się czy uprawniony instruktor, który przejeździł z kursantem minimum 31 godzin zegarowych, nie poświadczył nieprawdy w zaświadczeniu o ukończeniu kursu. Przecież wszystkie drogi to proste i łuki. Człowiek, który bez problemu panuje nad pojazdem  w ruchu drogowym, może nie przejechać 40-tu metrów tyłem po prostej i łuku bez prawa do zatrzymania się i korekty toru jazdy.  Z pewnością nie świadczy to, o nie panowaniu nad pojazdem. Kiedyś trzeba było na placu manewrowym parkować „na raz” równolegle, prostopadle przodem i tyłem oraz po skosie. Wyuczenie tych elementów pochłaniało wiele godzin z kursu. Kiedy po latach z tych wymogów zrezygnowano, nie odnotowano w Polsce wzrostu liczby wypadków czy stłuczek przy parkowaniach. Wręcz przeciwnie, może dlatego, że szkoleniowcy zyskali kilka godzin na jazdę w ruchu miejskim. Takich placów jak w Polsce nie ma w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Francji i w żadnym innym zamożnym kraju, gdzie poziom bezpieczeństwa na drogach jest znacznie wyższy niż w Polsce.

Daleka podróż do ODTJ-u

Gdyby w styczniu 2016 roku weszła w życie ustawa o kierująych pojazdami w dotychczasowym kształcie, na drodze pojawiłyby się samochody z zielonymi listkami. Ich kierowcy musieliby jeździć po drogach publicznych z innymi prędkościami niż pozostali. Jest to wymóg, który niepotrzebnie będzie dezorganizował ruch drogowy. Podzielam pogląd, że wskazane jest szczególne dyscyplinowanie początkujących kierowców, żeby nie zrobili krzywdy sobie lub innym w okresie kiedy nabywają doświadczenia. Mam nadzieję, że przyczyni się to do wzrostu bezpieczeństwa na drogach. Ale czy warto budować, kosztem wielu milionów, infrastrukturę, żeby w ciągu godzinnych zajęć początkujący kierowca przekonał się , że na śliskim jest ślisko? Warto, żeby płacił za tę godzinę 200 zł., poświęcał dzień pracy lub nauki i odbywał niekiedy kilkusetkilometrową podróż do ośrodka doskonalenia techniki jazdy? Rozumiem, że takie szkolenie może być ciekawym i pożytecznym doświadczeniem, ale czy na tyle istotnym dla poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, żeby obciążać nim wszystkich obywateli, chcących uzyskać i zachować prawo jazdy? Rozumiem, że w tego typu specjalistycznych ośrodkach muszą szkolić instruktorzy doskonalenia techniki jazdy, ale dlaczego  uprawniony instruktor nauki jazdy, który szkoli od początku osoby ubiegające się o uzyskanie prawa jazdy, nie ma prawa prowadzić jazd przypominających z osobami, które np. przez kilka lat, mimo posiadania prawa jazdy, nie korzystały z niego. Czym kierowano się zastrzegając tego typu doszkolenie dla instruktorów doskonalenia techniki jazdy? To kolejny absurd, który trzeba wyeliminować.

Egzamin państwowy i nadzór!

Punktem kluczowym w systemie szkolenia i uzyskiwania prawa jazdy powinien być egzamin państwowy przeprowadzany przez egzaminatora reprezentującego państwo a nie przez pracownika przedsiębiorstwa utrzymującego się z opłat za egzaminy,  w tym głownie poprawkowe.  Drugim punktem kluczowym powinien być skutecznie i niezawodnie działający system nadzoru nad ruchem drogowym. System nastawiony nie na zarabianie na pułapkach zastawianych na kierowców, lecz upewniający ich, że kiedykolwiek złamią przepisy, szybko i niezawodnie spotkają się ze swoim umundurowanym aniołem stróżem, wyposażonym w nowoczesną technikę i bloczek mandatowy. Żadne super szkolenie, wykształcenie, nieposzlakowana opinia nie zastąpi nieuchronności kary za niebezpieczne zachowania na drodze. Świadczy o tym dobitnie skłonność do wykroczeń odnotowywana u parlamentarzystów, sędziów, czy prokuratorów. Polacy nie dlatego giną na drogach, bo nie znają przepisów lub są w inny sposób źle wyszkoleni. Jeżdżą jak im podpowiada fantazja i pozwala niedoinwestowana policja.

4 stycznia 2016 r., zamiast być postrachem dla Polek i Polaków, chcących uzyskać prawo jazdy, powinien stać się przełomem, po którym uzyskanie prawa jazdy w Polsce będzie czymś normalnym i satysfakcjonującym.

Eugeniusz Kubiś

Śródtytuły pochodzą od redakcji