Bezpieczny transport zgodnie z ADR

– Codziennie na naszych drogach pojawiają się samochody przewożące substancje i materiały niebezpieczne, wymagające przestrzegania procedur ADR. Obowiązek ten pojawia się, gdy przewozimy towary niebezpieczne, sklasyfikowane i wyszczególnione w przepisach, w takich ilościach i w takim charakterze, że niezbędne jest stosowanie wszystkich lub niektórych przepisów umowy europejskiej ADR- pisze Ewa Grunert w ostatnim numerze Polskiej Gazety Transportowej (PGT nr 17/2010). .

Jak bezpiecznie wozić towary niebezpieczne

Firmy nadające towar bardzo często bagatelizują konieczność prawidłowego przygotowania dokumentacji przewozowej, właściwego oznakowania towaru bądź sprawdzenia, czy dany towar jest prawidłowo opakowany. Tymczasem przepisy ADR określają szczegółowe warunki dla środków transportu oraz operacje transportowe przy przewozie towarów niebezpiecznych. Wbrew powszechnym opiniom, większość tych towarów można przewozić pojazdami ogólnego zastosowania, bez jakichkolwiek przeróbek konstrukcyjnych.

Specjalne wymagania dotyczące konstrukcji i świadectwa dopuszczenia pojazdów są wymagane tylko przy przewozie towarów i materiałów wybuchowych, materiałów ciekłych, gazów palnych lub innych materiałów niebezpiecznych w cysternach lub przy przewozie nadtlenku wodoru.

Nowy ADR

Od początku 2009 r. w Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące przewozów towarów niebezpiecznych ADR (ale jest już prawie gotowy ADR 2011). Jakie zatem niosą one skutki dla producentów i przewoźników?

Od 1 lipca obowiązują nowe przepisy ADR

Na to pytanie odpowiada Tadeusz Leszczyński, szef bezpieczeństwa produkcji i ekologii, doradca DGSA Schenker Sp. z o.o. Zacznijmy od towarów, które mogą być wyłączone z zastosowania przepisów ADR.

O tym, czy towar będzie wymagał zastosowania przepisów ADR decyduje producent, wybierając rodzaj opakowania. Największy zakres zwolnień odnosi się do towarów pakowanych w małych ilościach (LQ), w opakowaniach jednostkowych o objętości 1-5 litrów lub kilogramów (z wyjątkami), umieszczonych w kartonie o łącznej masie do 30 l/kg lub w zgrzewce o masie do 20 kg/l. Inne zwolnienia dotyczą towarów pakowanych w ilościach wyłączonych (EQ). Dotyczy to głównie przesyłek przystosowanych do transportu lotniczego w maksymalnych ilościach do 1 kg lub 1 l na sztukę przesyłki i w małych opakowaniach jednostkowych. Przesyłki takie powinny posiadać specjalny znak EQ.

Kolejną grupą częściowych zwolnień ze stosowania niektórych przepisów ADR są zwolnienia ze względu na masę towaru niebezpiecznego, załadowanego na jednostkę transportową (pojazd razem z naczepą lub przyczepą). W wypadku najmniej niebezpiecznych ładunków sięga ona nawet do 1000 kg lub litrów. „Należy przy tym pamiętać, że zastosowanie tych zwolnień odnosi się przede wszystkim do transportu – podkreśla Tadeusz Leszczyński. – Natomiast nadawca towaru niebezpiecznego ma takie same obowiązki, jak w przypadku towarów nie podlegających wyłączeniom, czyli musi dobrać odpowiednie opakowanie, oznakować przesyłkę oraz sporządzić dokument przewozowy. W wypadku nadawania różnych towarów niebezpiecznych, przy korzystaniu z częściowych wyłączeń, nadawca musi dodatkowo podać ilości towaru niebezpiecznego oddzielnie dla każdej kategorii transportowej”.

Niestety, zdarzają się sytuacje, kiedy transport zostaje wysłany bez żadnej specyfikacji, rodzaj opakowania pozostawia wiele do życzenia. Tymczasem przepisy ADR określają odrębnie ogólne i szczegółowe zasady pakowania, wraz z wyjątkami.

„Najważniejszą zasadą przy doborze opakowania jest ta, że rodzaj opakowania jest zawsze zależny od właściwości i charakterystyki towaru niebezpiecznego – podkreśla Tadeusz Leszczyński. – Dla materiałów niebezpiecznych stosuje się tylko opakowania przystosowane do przewozu towarów posiadające certyfikat – umieszczony na opakowaniu trwały znak zawierający litery UN w kółku lub napis ADR/RID. Znak ten jest poświadczeniem producenta opakowania, że opakowanie wzorcowe zostało poddane badaniom i uzyskało certyfikat zgodności z przepisami ADR. Po tym znaku podane są inne cyfry i znaki, w których zakodowano szczegółowe informacje o właściwościach opakowania.

Razem czy osobno

Przy przewożeniu materiałów niebezpiecznych, pojawia się również pytanie, czy można załadować je razem do jednego pojazdu. Zdaniem eksperta, trwałość, szczelność i wytrzymałość certyfikowanych opakowań, przystosowanych do przewozu towarów niebezpiecznych umożliwia, ładowanie do pojazdu materiałów o różnych właściwościach i stwarzających różne zagrożenia. Jednak nie wszystkich – istnieją zakazy ładowania towarów do jednego pojazdu. Nie można ładować razem przesyłek oznakowanych pomarańczowymi nalepkami, a więc przesyłek zawierających towary wybuchowe.

Obsługa logistyczna substancji niebezpiecznych

Przepisy ADR zezwalają na przewóz niektórych towarów niebezpiecznych z żywnością lub karmą, pod warunkiem, że opakowania są hermetyczne i uniemożliwiają bezpośredni i samoistny kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Odrębne przepisy regulują zasady magazynowania towarów niebezpiecznych, stosowane w połączeniu z przepisami budowlanymi, bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska itp.

Generalnie, przepisy ADR nie dotyczą magazynowania, lecz odnoszą się wyłącznie do procesów związanych z transportem zewnętrznym. Jedynym punktem stycznym i możliwością zastosowania przepisów ADR w magazynach jest przeładunek towarów niebezpiecznych oraz krótkotrwałe ich składowanie.

Ideałem bezpieczeństwa w transporcie materiałów niebezpiecznych po polskich drogach, byłoby przestrzeganie przez wszystkich uczestników w przewozie tych ładunków przepisów ADR, które zapewniają bezpieczne ich dostarczenie do odbiorcy.

Ewa Grunert

Polska Gazeta Transportowa 17/2010